Μεγάλοι Φωτογράφοι : William Klein

William Klein (Αμερική, 19 Απριλίου 1928)

Ο William Klein γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη το 1928 σε μια οικογένεια φτωχών Ιταλο-Εβραίων μεταναστών. Σε ηλικία 12 χρονών ενθουσιάζεται με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το οποίο γίνεται κάτι σαν δεύτερο σπίτι του και στα 14 του, τρία χρόνια νωρίτερα από τους συνομήλικούς του,  γράφεται στο κολέγιο στο τμήμα της Κοινωνιολογίας. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ήταν 18 χρονών, κατατάσσεται στον στρατό και υπηρετεί δύο χρόνια στη Γερμανία και στη Γαλλία. Μετά το τέλος του Πολέμου παραμένει στο Παρίσι και το 1949 αρχίζει να σπουδάζει ζωγραφική με τον Fernand Léger.

Ο Fernard Leger ενθάρρυνε τους μαθητές του να εξεγερθούν και να απορρίψουν τη συμμόρφωση στις αστικές αξίες, παροτρύνοντάς τους ότι πρέπει να βγουν έξω και να δουλέψουν στον δρόμο.

Το 1952 πραγματοποιεί δύο εκθέσεις ζωγραφικής στο Μιλάνο και στο Παρίσι. Σε μια έκθεση του με γλυπτά, αλλά και με φωτογραφίες που έχει αρχίσει να τραβάει, γνωρίζει τον Alexander Liberman,  ζωγράφο και διευθυντή της αμερικάνικης vogue, ο οποίος τον καλεί στην Αμερική και του προσφέρει ένα συμβόλαιο ως φωτογράφος μόδας στο περιοδικό. Να σημειωθεί ότι ο Liberman εντοπίζει και τον Irvin Pen.

Το 1954, ο Klein γυρίζει στη Νέα Υόρκη και συμφωνεί με τον Liberman να κάνει ένα φωτογραφικό ημερολόγιο της πόλης που θα εκδοθεί από τη Vogue. Ωστόσο, οι φωτογραφίες που κάνει απορρίπτονται. Ο Klein τις πηγαίνει σε διάφορους άλλους εκδότες που και αυτοί με τη σειρά τους τις απορρίπτουν.  Όπως λέει χαρακτηριστικά του είπαν: «οι φωτογραφίες σου είναι χάλια,  παρουσιάζεις την πόλη χάλια και τους ανθρώπους της χάλια». Παρόλα αυτά, δεν αποθαρρύνεται∙ τους απαντά ότι αυτοί δεν έχουν υπόψη τους τη σωστή εικόνα της πόλης, καθώς πάνε από το πλούσιο σπίτι τους στο γραφείο και πίσω.Σε κάποιες αποστολές πήγε μαζί με τον Robert Frank που ούτε οι δικές του φωτογραφίες εκδόθηκαν.

Το 1955 επιστρέφει στο Παρίσι ψάχνοντας για εκδότη, όπου και τελικά βρίσκει (Editions Seuil). Εκδίδει το βιβλίο New York το 1956, το οποίο κυκλοφορεί ταυτόχρονα και στην Ιταλία.

Το βιβλίο χωρίζεται σε εφτά μέρη όπου απεικονίζεται η ζωή στους δρόμους, οι διαφημίσεις, ο κινηματογράφος, τα αυτοκίνητα ως σύμβολα του αμερικάνικου πολιτισμού και της καταναλωτικής κοινωνίας αλλά και η μεγάλη διείσδυση των όπλων σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινότητας.

Ο Klein επηρεάζεται από το γνωστό απόφθεγμα του Robert Capa ότι αν μια φωτογραφία σας δεν είναι αρκετά καλή, τότε δεν φτάσατε αρκετά κοντά. Παίρνει τα λόγια του κυριολεκτικά, και χρησιμοποιεί ευρυγώνιους φακούς, πηγαίνοντας πάνω στα θέματά του, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο άλλες φορές αυτοπορτρέτα ανθρώπων που του ποζάρουν και άλλες φορές αυτοπορτρέτα της δικής του παιδικής ηλικίας.

Όπως λέει ο ίδιος, αντιμετωπίζει τους ανθρώπους προσποιούμενος τον  εθνογράφο. Μεταχειριζόταν τους Νεοϋορκέζους, όπως ένας εξερευνητής τους ζουλού, ψάχνοντας για το πιο ακατέργαστο στιγμιότυπο, το όριο της φωτογραφίας.

Δεν είναι απαραίτητο να μπει σε τάξη το χάος. Το ίδιο το χάος είναι ενδιαφέρον από μόνο του έχει δηλώσει.

«Δεν σχετιζόμουν με την ευρωπαϊκή φωτογραφία. Ήταν πολύ ποιητική και ανεκδοτολογική για μένα... Η κινητικότητα της Νέας Υόρκης, τα παιδιά, η βρωμιά, η τρέλα. Προσπάθησα να βρω ένα φωτογραφικό στυλ που θα τα πλησίαζε. Έτσι χρησιμοποίησα τον έντονο κόκκο, την αντίθεση και το μαύρο. Θα κρόπαρα, θα ήμουν ανεστίαστος, θα έπαιζα με τα αρνητικά. Δεν έβλεπα την καθαρή τεχνική κατάλληλη για τη Νέα Υόρκη. Θα μπορούσα να φανταστώ τις εικόνες μου να βρίσκονται στον λασπωμένο δρόμο, όπως οι New York Daily News, " 

Όπως επισημαίνει και ο Martin Parr για το New York  είναι ένα από τα λίγα βιβλία ως τότε που αποτελεί ένα σύνολο και όχι μια συλλογή από διάφορες εικόνες.  Συμπερασματικά, έμελλε να είναι ένα από τα επιδραστικότερα βιβλία στην ιστορία της φωτογραφίας που μαζί με το the Americans του Robert Frank αποτελούν τα σημαντικότερα βιβλία, τα οποία περιγράφουν την αμερικανική κοινωνία τη συγκεκριμένη δεκαετία. Άλλο ένα κοινό με τον Frank είναι, ότι και το the Americans εκδόθηκε τελικά στη Γαλλία δύο χρόνια αργότερα.

Αυτή η αντιμετώπιση είναι εντελώς καινούργια στην φωτογραφία δρόμου και σε μεγάλη αντίθεση με τον τρόπο λήψης του Bresson που κυκλοφορεί περίπου σαν φάντασμα ανάμεσα στους ανθρώπους. Ωστόσο, ο Klein έχει αγοράσει την μηχανή του από τον Bresson.

Με αθωότητα στο βλέμμα παίζει συνεχώς, πειραματίζεται τόσο στην λήψη όσο και στην εκτύπωση, ρισκάρει, έχοντας, όμως, όπως είδαμε και το καλλιτεχνικό υπόβαθρο να το κάνει.

Το βιβλίο διάβασε ο Federico Fellini, τον οποίο γνώρισε στο Παρίσι και του πρόσφερε θέση βοηθού στις ταινίες του. Μιας και ο Fellini είχε άλλους οχτώ βοηθούς, στον Klein μένει πολύ χρόνος να επαναλάβει αυτά που έκανε στη Νέα Υόρκη και στη Ρώμη. Το αποτέλεσμα εκδίδεται το 1960 με το όνομα Rome. Το 1964 εκδίδει άλλα δυο βιβλία το Μoscow και το Τokyo.

Από το 1965 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980 στρέφεται στον κινηματογράφο και κυκλοφορεί τα φιλμ 'Broadway by light' (1958), 'Who are you polly maggoo?' (1966),'Mr. freedom', 'Muhammad ali the greatest' (1969), 'The little richard story' (1979), 'The messiah'(1999). Στην φωτογραφία επανέρχεται περιστασιακά.

Από το 1955 έως το 1965 ο Klein εργάστηκε για τη Vogue. Προτιμούσε να φωτογραφίζει τα μοντέλα του στο δρόμο ή on location. Δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τα ρούχα ή τη μόδα. Αξιοποίησε αυτή την ευκαιρία για να διερευνήσει τη διαδικασία λήψης εικόνων με την εισαγωγή νέων τεχνικών στην φωτογράφηση της μόδας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ευρυγώνιων φακών και τηλεφακών, εκθέσεις με μεγάλους χρόνους σε  συνδυασμό με φλας και πολλαπλές εκθέσεις. Δημιούργησε με αυτόν τον τρόπο ένα χώρο καινοτομίας στη φωτογραφία.

---

Φωτογραφίες